Đăng ký / Đăng nhập
Kim ngạch là một thuật ngữ dùng để chỉ tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ được xuất khẩu hoặc nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định. Vậy kim ngạch là gì? Được tính như thế nào? Vì sao các quốc gia cần quan tâm đến cán cân xuất nhập khẩu để điều tiết nền kinh tế?
Trong trường hợp kim ngạch nhập khẩu cao hơn xuất khẩu, nền kinh tế có thể rơi vào tình trạng nhập siêu. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân thanh toán, làm giảm dự trữ ngoại tệ và gây áp lực lên tỷ giá hối đoái.
Để hiểu rõ hơn về khái niệm kim ngạch là gì, cách tính cũng như vai trò của việc theo dõi cán cân thương mại, mời bạn cùng Alpha Express theo dõi chi tiết trong bài viết dưới đây!
Kim ngạch là gì?
Kim ngạch là tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia xuất khẩu hoặc nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định, thường tính theo năm. Đây là một thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực kinh tế và thương mại quốc tế, đóng vai trò là chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ hoạt động thương mại của một quốc gia.
Nếu kim ngạch xuất khẩu lớn hơn kim ngạch nhập khẩu, quốc gia sẽ đạt được thặng dư thương mại – một dấu hiệu tích cực cho nền kinh tế. Ngược lại, nếu kim ngạch nhập khẩu vượt quá xuất khẩu, quốc gia đó sẽ gặp thâm hụt thương mại, phản ánh sự phụ thuộc nhiều vào hàng hóa, dịch vụ từ nước ngoài.
Chỉ số kim ngạch không chỉ thể hiện sức mạnh nội tại của nền kinh tế mà còn phản ánh mức độ hội nhập quốc tế và khả năng cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ trong nước trên thị trường toàn cầu. Đơn vị tính thường sử dụng là USD hoặc đồng tiền chính thức của quốc gia đang phân tích.
Trong thực tế, để đảm bảo sự ổn định kinh tế, các quốc gia luôn nỗ lực kiểm soát kim ngạch nhập khẩu sao cho không vượt quá kim ngạch xuất khẩu, vì xuất khẩu được coi là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
>>/ Xem thêm: Tổng hợp các loại phụ phí trong xuất nhập khẩu
Phân loại kim ngạch
Kim ngạch thương mại quốc tế được chia thành hai loại chính:
Kim ngạch xuất khẩu
Là tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ mà một doanh nghiệp hoặc quốc gia bán ra thị trường quốc tế trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ số này phản ánh khả năng sản xuất và sức cạnh tranh của doanh nghiệp hoặc quốc gia đó trên thị trường toàn cầu.
Kim ngạch xuất khẩu tăng đồng nghĩa với việc dòng ngoại tệ thu về nhiều hơn, cho thấy nền kinh tế đang phát triển tích cực. Ngược lại, nếu kim ngạch xuất khẩu giảm, lượng ngoại tệ thu về thấp sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định tài chính và tăng trưởng kinh tế.
Kim ngạch nhập khẩu
Là tổng giá trị các hàng hóa và dịch vụ mà doanh nghiệp hoặc quốc gia mua từ thị trường quốc tế trong một khoảng thời gian nhất định. Kim ngạch nhập khẩu phản ánh mức độ phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài và có thể ảnh hưởng đến cán cân thương mại quốc gia.
Để đảm bảo ổn định kinh tế và tránh thâm hụt thương mại kéo dài, các quốc gia thường có chính sách kiểm soát nhập khẩu hợp lý, nhằm đảm bảo kim ngạch nhập khẩu không vượt quá mức xuất khẩu.
Cách tính kim ngạch xuất khẩu
Một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động thương mại quốc tế là tỷ lệ xuất nhập khẩu, được tính theo công thức:
Tỷ lệ xuất nhập khẩu = (Giá trị xuất khẩu / Giá trị nhập khẩu) x 100%
Chỉ số này cho biết mức độ cân đối giữa lượng hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia xuất khẩu so với lượng nhập khẩu trong cùng kỳ. Tỷ lệ này càng cao thì nền kinh tế càng có xu hướng xuất siêu, phản ánh năng lực sản xuất và sức cạnh tranh của quốc gia đó trên thị trường quốc tế.
Vai trò của hoạt động xuất khẩu trong phát triển kinh tế quốc gia
Xuất khẩu đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. Cụ thể, hoạt động xuất khẩu mang lại nhiều lợi ích quan trọng như:
- Tạo nguồn vốn và tiếp cận công nghệ mới: Xuất khẩu giúp quốc gia thu được ngoại tệ, từ đó có thể nhập khẩu máy móc, thiết bị và công nghệ tiên tiến phục vụ cho sản xuất trong nước.
- Mở rộng tiêu thụ hàng hóa: Góp phần giải quyết đầu ra cho sản phẩm trong nước, từ đó kích thích sản xuất và giảm thiểu tình trạng hàng tồn kho.
- Giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập: Tăng cường xuất khẩu thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm cho người lao động và cải thiện đời sống nhân dân.
- Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế: Hướng nền kinh tế sang các ngành có giá trị gia tăng cao, giảm phụ thuộc vào nông nghiệp thô sơ.
- Tạo điều kiện mở rộng thị trường: Các doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận với thị trường quốc tế, từ đó tăng khả năng cạnh tranh và phát triển thương hiệu.
- Tăng cường quan hệ kinh tế đối ngoại: Đẩy mạnh hợp tác thương mại và đầu tư với các đối tác trên thế giới.
- Khai thác hiệu quả lợi thế so sánh của quốc gia: Tận dụng những ngành có thế mạnh như nông nghiệp, dệt may, điện tử,… để gia tăng giá trị xuất khẩu.
Thực trạng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam (4 tháng đầu năm)
Trong 4 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt mức tăng trưởng ấn tượng. Doanh nghiệp trong nước xuất khẩu 25,76 tỷ USD (tăng 12,8%), chiếm 24,8% tổng kim ngạch, trong khi doanh nghiệp FDI dẫn đầu với 78,14 tỷ USD (tăng 34,4%), chiếm 75,2%.
Xét theo ngành hàng:
- Công nghiệp nặng và khai khoáng dẫn đầu với 57,58 tỷ USD (tăng 33%).
- Công nghiệp nhẹ và thủ công tăng 27,5%.
- Nông, lâm nghiệp tăng 8,8%.
Về thị trường xuất khẩu:
- Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất với 30,3 tỷ USD (tăng 50,1%), theo sau là Trung Quốc (16,8 tỷ USD, tăng 32,4%) và EU (12,6 tỷ USD, tăng 18,1%).
- Ở chiều nhập khẩu, Trung Quốc tiếp tục là đối tác lớn nhất với 33,1 tỷ USD (tăng 47,8%), kế đến là Hàn Quốc (16,9 tỷ USD), ASEAN (14,1 tỷ USD) và Nhật Bản (7,2 tỷ USD).
Các yếu tố ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu
Kim ngạch xuất khẩu của một quốc gia chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Dưới đây là những yếu tố quan trọng nhất:
- Tình hình xuất khẩu và nhu cầu thị trường: Nhu cầu tiêu dùng của con người luôn biến động theo thời gian và bị chi phối bởi các yếu tố như kinh tế, xã hội, và thị trường. Do đó, sự thay đổi về thị hiếu, xu hướng tiêu dùng hay năng lực sản xuất đều ảnh hưởng trực tiếp đến khối lượng hàng hóa được xuất khẩu.
- Tỷ giá hối đoái: Tỷ giá là yếu tố then chốt trong hoạt động xuất nhập khẩu. Khi tỷ giá hối đoái thay đổi, giá cả hàng hóa xuất khẩu trở nên đắt đỏ hoặc rẻ hơn đối với thị trường quốc tế, từ đó ảnh hưởng đến sức cạnh tranh và kim ngạch xuất khẩu của quốc gia.
- Hệ thống logistics: Một hệ thống logistics hiện đại, hiệu quả sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển, rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ. Những quốc gia có ngành logistics phát triển thường có kim ngạch xuất khẩu cao hơn. Hiện nay, Việt Nam đang chú trọng đầu tư vào phát triển logistics, đặc biệt là chuyển đổi số và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành này.
- Chính sách kinh tế, thương mại và ngoại giao: Chính sách thuế, thương mại và đối ngoại có ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu. Các hiệp định thương mại tự do, khu vực phi thuế quan hay liên minh kinh tế giúp gỡ bỏ rào cản thuế quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa xuất khẩu. Ngoài ra, mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp giữa các quốc gia cũng mở ra nhiều cơ hội hợp tác và mở rộng thị trường xuất khẩu.
>>/ Bạn nên xem: Danh sách các mặt hàng không chịu thuế theo quy định
Trên đây là những thông tin tổng quan về kim ngạch là gì trong xuất nhập khẩu do Alpha Express tổng hợp và chia sẻ. Hy vọng nội dung bài viết đã giúp bạn hiểu rõ khái niệm kim ngạch, cách tính kim ngạch xuất nhập khẩu cũng như cán cân thương mại quốc gia.
Nếu bạn quan tâm đến các kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, đừng quên theo dõi những bài viết mới nhất từ chúng tôi nhé!
